Naarden, 30 oktober 2025 – De politie heeft in Amsterdam en Zaandam afgelopen maand acht mensen aangehouden op verdenking van grootschalige hypotheekfraude, witwassen en valsheid in geschrifte.
De zaak draait volgens de politie om valse werkgeversverklaringen en fictieve dienstverbanden. Het benadrukt opnieuw hoe kwetsbaar processen zijn die vertrouwen op door consumenten aangeleverde documenten.
“De fraudedetectiepoortjes zijn geïnstalleerd – ze staan alleen nog open.” – Gert Vasse, Ockto
Aanhoudingen tonen terugkerend patroon
De recente arrestaties laten zien dat het een hardnekkig probleem is. Fraudeurs blijven profiteren van een systeem dat vertrouwt op pdf’s, scans en screenshots van documenten die in minuten kunnen worden vervalst.
De politie, de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB), notarissen en de Stichting Fraudebestrijding Hypotheken roepen al langer op tot preventie aan de voorkant. Zolang het systeem ruimte laat voor dit soort manipulatie, zal die ruimte ook worden benut.
Hoewel deze zaak zich afspeelt rondom hypotheken, is documentfraude een groeiend probleem. Ook in sectoren als vastgoed, leasing, kredietverstrekking en bedrijfsfinanciering nemen de risico’s toe. Ondanks jaren van digitalisering blijft de financiële sector grotendeels afhankelijk van documenten die klanten zelf aanleveren – en dat maakt fraude eenvoudig.
De poortwachtersfunctie vraagt om verificatie bij de bron
Banken en andere financiële instellingen hebben al een poortwachtersrol onder de Wwft (Wet ter voorkoming van witwassen en financiering van terrorisme). In de praktijk betekent dit dat klantgegevens aan de bron moeten worden gevalideerd.
“Om die verantwoordelijkheid echt goed te kunnen invullen, moeten bepaalde klantgegevens worden gevalideerd bij betrouwbare bronnen: instanties als de Belastingdienst, het UWV en de Basisregistratie Personen (BRP). Fraude wordt dan niet achteraf opgespoord, maar aan de voorkant uitgesloten,” aldus Gert Vasse, non-executive director bij Ockto.
De technische mogelijkheden zijn er al
“De techniek is er. De infrastructuur ligt er,” schrijft Vasse in zijn recente column in InFinance. “De fraudedetectiepoortjes zijn geïnstalleerd. Nu is het tijd om ze te gebruiken. Wie niet meebeweegt met de vernieuwing richting geverifieerde brondata, wordt vanzelf aantrekkelijker voor fraudeurs en de netwerken waarmee zij werken. Zij weten precies waar de zwakke plekken zitten.”
Door gegevens rechtstreeks te betrekken van officiële instanties kunnen inkomens, werkgeversgegevens, identiteit en verblijfsstatussen betrouwbaar worden vastgesteld.
Cruciaal is ook de mogelijkheid van crossverificatie: documenten controleren aan de hand van gegevens uit de bron.
“Zo kan een jaarrekening worden getoetst aan gegevens van de Belastingdienst en een werkgeversverklaring aan het UWV-register. Daarmee worden inconsistenties of vervalsingen direct zichtbaar,” aldus Vasse.
Drie maatregelen die vandaag uitvoerbaar zijn
Volgens Vasse kunnen sectoren met drie maatregelen documentfraude binnen korte tijd sterk terugdringen:
- Gegevensverificatie via BRP, Belastingdienst en UWV normaliseren als minimumnorm bij het beoordelen van risicogevoelige informatie, zoals identiteit, inkomen en werkgever.
- Standaard fraude-indicatoren implementeren die automatisch worden meegeleverd met gecontroleerde gegevens – ontwikkeld op basis van indicatoren van de politie en marktpartijen.
- Samenwerking intensiveren tussen marktpartijen en toezichthouders om naleving en controle gezamenlijk te versterken.
“Samen vormen deze drie maatregelen een solide fundament voor betrouwbare beoordeling en fraudepreventie,” vervolgt Vasse. “Nu is alleen nog besluitvaardigheid nodig om ze breed toe te passen. Dat is geen kwestie van onwil, maar van gewoonte. We hebben decennia gewerkt met documenten; nu is het tijd om ook te werken met gevalideerde gegevens uit databronnen. Zodra we dat collectief doen, verdwijnen de gaten waar fraudeurs vandaag van profiteren.”
