De adoptie van de digital identity wallet in Nederland

Digital identity wallets lijken een revolutie teweeg te gaan brengen in hoe we ons online en offline identificeren en gegevens delen. Tegelijkertijd roept het een tal van vragen op.

Komt de adoptie in Nederland snel op gang na de invoering? Krijgen buitenlandse aanbieders hier een stevige voet aan de grond? En hoe zit het met het verdienmodel achter deze wallets?

Onlangs sprak Ockto’s Hidde Koning hier uitgebreid over met Vincent Jansen, Vice President bij INNOPAY. Dit hele gesprek is terug te luisteren in de Data Sharing Podcast.

Ze bespraken de volgende onderwerpen:

• De adoptie van digital identity wallets in Nederland
• De positie van buitenlandse wallets in Nederland
• Het aantal wallets die een consument straks heeft
• Het verdienmodel
• De haalbaarheid voor accepterende partijen

De adoptie van digital identity wallets in Nederland zal hard gaan

Met de komst van digital identity wallets staat Nederland aan de vooravond van een revolutie in identiteitsbeheer. De verwachting is dat de adoptie van deze technologie snel zal verlopen, mede dankzij de verplichte acceptatiedeadline die een jaar na de lancering al ingaat.

Deze verplichting betekent dat een brede groep organisaties, waaronder de overheid, financiële instellingen en nutsbedrijven, de wallets móeten gaan ondersteunen.

Hoogwaardige identiteitsgegevens & betrouwbare manier van inloggen

Maar er zijn ook intrinsieke voordelen die organisaties zullen aanmoedigen om vrijwillig mee te gaan in deze ontwikkeling. De wallets bieden namelijk hoogwaardige identiteitsgegevens en een zeer betrouwbare manier van inloggen, wat voor veel processen een kostenbesparing en kwaliteitsverbetering kan opleveren.

Vincent zegt daarover: “Ik vermoed zelf dat er ook partijen zijn die niet verplicht hoeven, maar juist heel graag die wallet willen gebruiken.”

Daarnaast staat de Nederlandse consument bekend om zijn digitale vaardigheid en openheid voor innovatie. Met de brede acceptatie door bedrijven en instanties, en de voordelen die de wallets bieden op het gebied van gemak en veiligheid, ligt een hoge adoptiegraad onder consumenten voor de hand.

Identiteitsgegevens én aanvullende attributen

Natuurlijk zal de adoptie niet van de één op de andere dag plaatsvinden, maar is het een geleidelijk proces dat afhangt van de beschikbaarheid van toepassingen.

De grote uitdaging? Vincent: “Een heel belangrijke succesfactor is dat er meer inkomt dan alleen maar wat DigiD vandaag de dag is, dus niet alleen maar je identiteitsgegevens. Het echte succes heb je wanneer er ook allerlei private attributen bij kunnen komen. Bijvoorbeeld allerlei niet-overheid geregistreerde kwalificaties en certificeringen.”

Maar met de verplichte acceptatie, de te verwachten voordelen voor alle betrokken partijen en de hoge verwachtingen, lijkt een snelle omarming van digital identity wallets in Nederland haast onvermijdelijk.

Buitenlandse wallets gaan geen dominante positie in Nederland krijgen

Hoewel de invoering van digital identity wallets een Europese ontwikkeling is, waarbij wallets uit alle lidstaten in principe overal geaccepteerd moeten worden, is het onwaarschijnlijk dat buitenlandse wallets een dominante positie in Nederland zullen veroveren. "Het is een beetje zoals met het cross-border verkeer in Europa," legt Vincent uit. "In e-commerce komt slechts zo'n 7% van de transacties van over de grens. Dat geeft een indicatie van hoe het waarschijnlijk ook met digital identity wallets zal gaan."

Nederlandse consumenten zullen in de praktijk alleen te maken krijgen met wallets die zijn toegelaten op de Nederlandse markt. Buitenlandse aanbieders kunnen weliswaar een verzoek indienen om hun wallet ook voor Nederlandse burgers beschikbaar te stellen, maar het is aan de Nederlandse overheid om te bepalen of deze wallets voldoen aan de eisen en wensen die hier gelden.

Lidstaten hebben 3 mogelijkheden

Dit betekent overigens niet dat internationale samenwerking en interoperabiliteit onbelangrijk zijn. Integendeel, de kracht van de Europese aanpak ligt juist in het creëren van een gemeenschappelijke basis die grensoverschrijdend gebruik mogelijk maakt waar dat nodig is. Maar in de praktijk zal de wallet-markt naar verwachting vooral een nationale aangelegenheid blijven.

Elke lidstaat heeft in basis drie mogelijkheden. Namelijk;

• Zelf een wallet uitgeven.
• Uitbesteden en één keer in de zoveel tijd heraanbesteden, zodat er één partij is die hem levert.
• Een open stelsel van accreditatie per lidstaat, waar je als lidstaat zelf over gaat.

Vincent zegt daarover: “Op dit moment is de verwachting dat de Nederlandse overheid uiteindelijk naar zo’n open stelsel gaat. De staatssecretaris spreekt daar ook over, maar de focus van het Nederlandse implementatietraject ligt in eerste instantie op het maken van een Nederlandse wallet.”

"Op dit moment is de verwachting dat de Nederlandse overheid
uiteindelijk naar zo’n open stelsel gaat"

Vincent Jansen, INNOPAY

De consument heeft straks meerdere wallets op zijn smartphone, maar dat hoeft niet

Met de opkomst van digital identity wallets rijst de vraag of gebruikers uiteindelijk zullen kiezen voor één 'super-wallet' voor al hun identiteitsbehoeften, of dat ze meerdere wallets naast elkaar zullen gebruiken. Vanuit verschillende redenaties is de conclusie elke keer het zeer waarschijnlijk is dat consumenten uiteindelijk meerdere wallets zullen omarmen.

Scheiding werk en privé

Een belangrijke factor hierin is de scheiding tussen privé- en zakelijk gebruik. Vincent merkt op: "Er zijn mensen die het helemaal niet prettig vinden om in een soort van context van de baas en het werk met privémiddelen aan te komen. Die scheiding tussen privé en zakelijk zal een belangrijke drijfveer zijn voor het gebruik van meerdere wallets."

Net zoals veel mensen vandaag de dag een apart e-mailadres of zelfs een aparte telefoon hebben voor werk, zo zullen zij waarschijnlijk ook behoefte hebben aan een aparte wallet voor zakelijke doeleinden. Dit biedt niet alleen meer overzicht en controle, maar kan ook helpen om de privacy te waarborgen en vermenging van persoonlijke en professionele gegevens te voorkomen.

Bestaande apps, uitgebreid met wallet functionaliteit

Ook speelt de vraag; waar mag de wallet nou allemaal mee gecombineerd worden? Banken, verzekeraars, overheidsinstellingen en andere dienstverleners zullen de wallet-functionaliteit waarschijnlijk graag inbouwen in hun eigen applicaties. Dat betekent dat gebruikers indirect met meerdere wallets te maken krijgen. Of ze ook allebei met dezelfde intensiteit gebruikt zullen worden is dan weer een tweede.

‘One size fits none’

Een andere overweging is dat niet elke wallet geschikt zal zijn voor elk gebruiksdoel. Sommige wallets zullen zich specialiseren in bepaalde toepassingen of sectoren, terwijl andere een meer generieke insteek kiezen.

Vincent: “Bestaat er straks nou een one size fits all wallet waar elke burger voor alle dingen die hij daarmee moet doen gelukkig van wordt? Of moet de overheid er nou gewoon voor zorgen dat er een divers aanbod kan zijn van verschillende opvattingen over hoe je het best zo'n wallet kan vormgeven. Dat is dan ook weer een extra argument voor een open stelsel.

Het verdienmodel voor wallets is echt nog niet duidelijk

Terwijl de technische ontwikkeling van digital identity wallets in volle gang is, blijft één cruciale vraag vooralsnog onbeantwoord: wat is het verdienmodel van deze wallets? Want de kosten voor het bouwen en onderhouden van een wallet zullen toch door iemand gedragen moeten worden. En één ding is wel duidelijk: de consument hoeft er niet voor te betalen.

Als je kijkt naar de variant waar de overheid de wallet zelf uitgeeft is dit duidelijk; daar is dan een leverancier en de overheid betaald. Precies op dezelfde manier zoals DigiD gemaakt wordt.

"In de UK is daarmee geëxperimenteerd, maar daar zijn ze mee gestopt"

Vincent Jansen, INNOPAY

Maar bij een opengesteld wallet stelsel ligt dat veel lastiger. Vincent zegt daarover: “Je zou hopen dat je dan iets kan tariferen voor de hele oplossing, of het gebruik daarvan. Het ligt het voor de hand dat de overheid dat niet gaat betalen. In de UK is daarmee geëxperimenteerd, maar daar zijn ze mee gestopt.”

Hij vervolgt; “Betalen voor gebruik is ook lastig, omdat er ook allerlei offline situaties zijn waar die wallet gebruikt kan worden.” Bijvoorbeeld bij het tonen van je rijbewijs aan een agent langs de weg.

Tarifering digitale handtekening private domein

Het enige wat nu in de stukken wordt gezegd over de tarifering hiervan gaat over het gebruik van de elektronische handtekeningen, wat ook met de wallet kan.

Vincent: “In het private domein zou daar mogelijk een tariferingsmodel voor kunnen komen. En als er op die manier getarifeerd zou worden, dan komt de overheid waarschijnlijk met maximumprijzen. En dat wordt dus de facto dé prijs.” Overigens, nog steeds niet betaald door de consument.

"Dat had nooit politiek draagvlak gekregen. Als er een partij geaccrediteerd gaat worden om een wallet uit te geven, dan is deze sowieso helemaal door de mangel gehaald, precies op dit gebied."

Vincent Jansen, INNOPAY

If it’s free, you’re the product?

Als het verdienmodel direct naar de consument of het bedrijfsleven niet duidelijk is zou je misschien kunnen denken; komt de privacy niet in het geding? Daar kunnen we echter gerust op zijn.

Vincent: “Dat had nooit politiek draagvlak gekregen. Als er een partij geaccrediteerd gaat worden om een wallet uit te geven, dan is deze sowieso helemaal door de mangel gehaald, precies op dit gebied.”

Wat is het verdienmodel dan wel?

Dat weten we niet. Wellicht dat grote partijen met grote merken dit als een soort stickiness met hun klanten positioneren. Vincent: “Stel een bank gaat dit doen en die heeft geen verdienmodel hierop, maar ze hebben wel weer heel vaak contactmomenten in die app. En dan is het maar dat de merkbeleving omhooggaat. Dan kan je daar op die manier over nadenken om er intern toch een businesscase voor te maken.”

Het gebrek aan een duidelijk verdienmodel is een serieus aandachtspunt voor de wallet-markt. Zonder een duurzame inkomstenstroom zullen aanbieders moeite hebben om te investeren in doorontwikkeling, innovatie en een optimale gebruikerservaring. Het vinden van een werkbaar businessmodel zal cruciaal zijn voor het lange termijn succes van digital identity wallets.

Zijn bedrijven en overheden op tijd klaar voor verplichte acceptatie?

Met de introductie van digital identity wallets komen er nieuwe verplichtingen voor bedrijven en overheden. Zij moeten straks alle gekwalificeerde wallets accepteren, wat betekent dat ze hun systemen en processen hierop moeten aanpassen. Hoewel dit een flinke uitdaging kan zijn, zijn er goede redenen om aan te nemen dat de meeste organisaties op tijd klaar zullen zijn voor deze overgang.

Allereerst is er het aspect van awareness en voorbereiding. De invoering van digital identity wallets is geen verrassing; het is een ontwikkeling die al geruime tijd speelt en waar veel organisaties zich al op aan het voorbereiden zijn.

Bovendien ontstaat er naar verwachting een heel ecosysteem aan ondersteunende diensten en oplossingen rond digital identity wallets. Denk aan softwareleveranciers, consultancybureaus en integratiespecialisten die organisaties zullen helpen bij de implementatie. Met de juiste ondersteuning en een gedegen planning moeten de meeste bedrijven en overheden in staat zijn om op tijd aan de nieuwe eisen te voldoen.

Daarnaast is er nog enige tijd te gaan voor de verplichte acceptatie ingaat. We hebben nog 3,5 jaar. Voor de meeste grote organisaties, die gewend zijn aan het doorvoeren van complexe IT-projecten, zou dit voldoende moeten zijn.

"Het komende jaar moet er allerlei implementatiewetgeving gaan komen die uitlegt hoe het in de praktijk precies moet werken."

Vincent Jansen, INNOPAY

Implementatiewetgeving is de volgende belangrijke stap

Maar het gaat niet vanzelf. Op de vraag wat er komend jaar de belangrijkste zaken zijn zegt Vincent: “Wat van belang is, is dat er het komende jaar allerlei implementatiewetgeving moet gaan komen die uitlegt hoe het in de praktijk precies moet werken. Zodat we zorgen dat er in Europa ook echt op dezelfde manier met één stekker gewerkt kan worden.”

Vincent concludeert: "Ik denk dat bedrijven en overheden op tijd klaar zullen zijn voor de verplichte acceptatie van digital identity wallets. Er moet nog veel gebeuren en er moet ook nog veel duidelijk worden, maar als je daar nu met elkaar over begint na te denken en dat begint te plannen, dan hebben we nog wel even. En dan is de uiteindelijke implementatie ook weer niet de wereld."